Uitkomst hackathon RWS: natuur kraakt bruggenopgave!

Vervanging en renovatie van bruggen
Rijkswaterstaat staat de komende jaren voor de uitdaging om o.a. vele bruggen te renoveren in het kader van de Vervanging & Renovatieopgave. Los van de omvang of volume van de opgave en het tempo dat gemaakt moet worden, zit de uitdaging in het voorkomen van grote verkeershinder voor zowel weg- als scheepvaartverkeer, en het implementeren van duurzame innovaties om aan de doelstellingen voor circulair-,  energieneutraal en klimaatneutraal bouwen te kunnen voldoen.

 Organisaties kijken bij nieuwe uitdagingen en problemen vaak op een zelfde manier, met dezelfde bril naar deze vraagstukken, zo ook Rijkswaterstaat. Tijdens de hackathon van Rijkwaterstaat op Infratech2019 in AHOY is op een andere, duurzame manier naar de uitdaging voor de komende jaren ten aanzien van het renoveren van bruggen gekeken. Hierbij zijn interessante, kansrijke oplossingen bedacht.

De “gekraakte” problemen
Het projectteam B-Bruggen van Rijkswaterstaat Projecten, Programma’s en Onderhoud uit regio Rotterdam is de komende jaren bezig met het groot onderhoud en renovatie van 10 vaste bruggen in Zeeland en 3 beweegbare bruggen in regio Rotterdam. Al deze bruggen moeten tussen eind 2022 en eind 2025 worden opgeleverd. Een enorme opgave. 

Een andere kijk op deze opgave lijkt daarom geen overbodig luxe. 

Tijdens de hackaton is daarom gevraagd om met duurzame, innovatie oplossingen te komen voor het renoveren van 13 bruggen in 5 jaar tijd, zonder al te grote verkeershinder en met schaarse capaciteit bij zowel Rijswaterstaat als marktpartijen.

Spinwaves community
Veertig deelnemers vanuit ingenieursbureaus, aannemerij, startups, studenten en biomimicry experts zijn gedurende 2 dagen op de door Spinwaves georganiseerde hackathon op de Infratech met de probleemstelling aan de gang gegaan. 

Bruikbare ideeën
De ideeën die boven kwamen op basis van biomimicry waren veelal out of the box en bruikbaar. Een aantal deel ideeën kunnen door het organiserende projectteam van Rijkswaterstaat worden toegepast binnen hun projecten. Er zijn echter ook ideeën die waarde hebben voor Rijkswaterstaat in het algemeen.

• Een van de principes vanuit biomimicry is kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden. Op basis van dit principe is voorgesteld om in huidige situatie het zware vrachtverkeer om te leiden. Doordat zware belastingen van de meest versleten bruggen worden gehaald, is er meer tijd om de betreffende brug te renoveren.
• Andere ideeën op basis van dit principe is het creëren van natuurlijke infiltratievoorzieningen om grotere maatgevende regenbuien op te vangen, in plaats van het aanpassen van bestaande HWA-systemen.
• en het toepassen van zelf herstellende materialen, zoals coating of zelf herstellende lagen op houten leuningen.

Een ander principe is het efficiënt omgaan met materiaal en energie.  

• Op basis hiervan is voorgesteld om met houten leuningen te gaan werken bij fiets- en voetpaden. Hout dat hiervoor nodig is, zou bijvoorbeeld vrijgemaakt kunnen worden van houtopstand op oevers. 
• Uiteraard is hierbij ook het tTerugdringen van energiegebruik benoemd door toepassing van LED. 
• Hergebruik van materialen kan verder gestimuleerd worden door in contract vrijkomend materiaal niet louter aan de opdrachtnemers te laten vervallen, maar hier te verplichten om zo veel mogelijk nuttig toe te passen. Hier is ook een mogelijkheid om EMVI-BPKV toe te passen. Ook een materialendatabase werd genoemd zodat materiaal dat vrijkomt bij andere projecten of reeds beschikbaar is, gebruikt kan worden. Voorbeelden hierbij: baggerzand en platforms in havengebied en het eenmalig door RWS aanschaffen van pontons om renovatiewerkzaamheden vanaf het water te kunnen doen en voor vervoer van materiaal/materieel over water i.p.v. weg. Die pontons kunnen we vervolgens inzetten bij de volgende renovatie. 

De natuur is goed afgestemd om haar omgeving. 

Vanuit die blik bezien, kunnen bruggen in de toekomst worden gezien als natuurlijk element. Hierbij worden er natuurfuncties in de brug geïntegreerd, zoals door voor condities te zorgen waarbij (water)bodemleven aan pijlers kan groeien of dat vogels kunnen broeden onder brugliggers of door de inbreng van groene/ natuurlijke elementen in het ontwerp van de brug voor een rustiger wegbeeld. Bij de Spijkenisserbrug zorgt het onrustige wegbeeld voor bijvoorbeeld kapot rijden van slagbomen en daardoor ontstaan storingen.

In de natuur is evolutie normaal. Dit principe is ook uitstekend toepasbaar op renovatie van bruggen. Voorbeelden hierbij zijn het toepassen van modulaire bouwsystemen zowel bij bestaande als nieuwe bruggen als ook voor tijdelijke bruggen, maar ook het beter benutten van het bestaande netwerk door bijvoorbeeld een landmark op routekeuzepunt te plaatsen dat aangeeft of brug open staat/gaat, gekoppeld aan open sources, internet-of-things of door veelvuldig toepassing van sensoring voor predictive maintenance.

Model voor innovatie

De vragen die zijn voorgelegd aan de deelnemers op de hackathon hebben gewerkt als trigger om na te denken hoe er ook na de hackathon aan innovaties kan worden gewerkt. De deelnemers – nationaal en internationaal – hebben zich inmiddels verenigd in een community. Op een laagdrempelige manier kunnen innovaties concreet worden toegepast in projecten. Opzet is dat Rijkswaterstaat een overeenkomst aangaat voor de inzet van deze community of innovators. Toegang tot de community is vrij. Alle partijen die willen meedenken zijn welkom. Rijkwaterstaat bepaalt welke vraag er neergelegd wordt bij de community. Verzoek is om binnen een dag met een oplossing te komen voor de vraag. Als de gepresenteerde oplossingen toepasbaar lijken, worden deze verder uitgewerkt door de partij die deze heeft bedacht samen met de uitvoerings-aannemer van RWS.

Waarde van de oplossingen voor Rijkswaterstaat
Er is op een andere manier gekeken naar de opgave die Rijkswaterstaat heeft. De waarde hiervan dit op verschillende vlakken: andere partijen dan de “usual suspects” hebben zich gebogen over de opgave, er is nagedacht over een proces om tot innovaties te komen, de werkvorm die is toegepast is ook toepasbaar binnen projecten, en de concrete aangedragen oplossingen.

De oplossingen zitten op direct toepasbare oplossingen (infiltratievoorzieningen) tot het samenbrengen van reeds bestaande initiatieven (smart mobility, sensoring, LED)  tot het ontwikkelen van nieuwe oplossingen (modulaire systemen). Uiteindelijk is het nu aan het projectteam en Rijkswaterstaat om er wat mee te gaan doen.